Stradów – zapomniane grodzisko
Stradów – niepozorna, male?ka wioska w powiecie kazimierskim, wygl?daj?ca jakby czas zatrzyma? si? w niej w po?owie ubieg?ego wieku, kryje w sobie zapomniany skarb – ogromne s?owia?skie grodzisko. Poniewa? nazwa grodziska znikn??a w mroku dziejów, z konieczno?ci wi?c b?d? pos?ugiwa? si? wspó?czesn? nazw? miejscowo?ci.
Budowa grodu stradowskiego przypisywana jest Wi?lanom. By? on znacznie wi?kszy i starszy ni? gród wi?licki, a mimo to jest du?o mniej znany. Grodzisko istnia?o prawdopodobnie mi?dzy VIII a XI wiekiem i by? jedn? z g?ównych stolic pa?stwa Wi?lan. W owych czasach stolica nie by?a tak ?ci?le okre?lona jak obecnie – stolica by?a tam, gdzie przebywa? w?adca. Je?eli spojrzycie w atlas opisuj?cy ziemie z tamtej epoki to zobaczycie, ?e Wi?lica le?a?a na skraju pa?stwa Wi?lan a jej nazwa prawdopodobnie mia?a tylko podkre?la? panowanie Wi?lan na tych terenach. Przeciwnie Stradów – on znajdowa? si? w centrum.
Oko?o tysi?ca lat temu musia? to by? wa?ny o?rodek administracyjny, chocia?by jedynie z powodu swojej wielko?ci. Gród g?ówny, nazywany przez badaczy Zamczyskiem, zajmowa? obszar oko?o 1,5 h i by? otoczony pot??nymi wa?ami i fosami, których pozosta?o?ci nawet teraz si?gaj? od kilku do kilkunastu metrów wysoko?ci. Do niego przylega?y trzy podgrodzia. Ca?o?? zajmowa?a teren ponad 25 hektarów. W linii wa?ów otaczaj?cych gród g?ówny mo?na wypatrze? cztery wg??bienia – idealne miejsca dla wie? stra?niczych.
Bardzo ciekawy jest uk?ad fos i wa?ów obronnych. Uwa?ny obserwator zauwa?y miejsce, w którym prawdopodobnie znajdowa?a si? brama wjazdowa i zwodzony most. Po przejechaniu przez ten most przybysze stawali na kawa?ku ziemi w kszta?cie pó?ksi??yca, otoczonym fosami lecz znajduj?cym si? jeszcze poza terenem w?a?ciwego grodziska. By?a to swego rodzaju “?luza”, przez któr? go?cie oczekiwani wje?dzali, poprzez drug? fos? i bram?, na teren grodu a nieproszeni przybysze stawali si? tam ?atwym celem obro?ców grodziska zgromadzonych na wa?ach.
Na grodzisku jeszcze jedna rzecz zwraca uwag?: ziemia, a raczej dwa jej rodzaje u?yte do budowy grodu. Jeden rodzaj o kolorze rdzawobrunatnym wype?nia teren Zamczyska i pokrywa wewnetrzn? cz??? wa?ów, drugi ma kolor prawie czarny. Spotykaj? si? one na szczycie wa?ów otaczajacych gród górny.
Wed?ug szacunków archeologów zamieszkiwa?o tu od 2 do 4 tysi?cy ludzi. W czasie nielicznych prac archeologicznych prowadzonych wewn?trz grodu znaleziono ?lady wielu domów mieszkalnych, budynków gospodarczych, palenisk i pieców piekarskich. Dlaczego takie wielkie grodzisko upad?o? Dlaczego opu?cili je ludzie? Co dok?adnie si? sta?o nie wiemy, poniewa? nie ma zbyt wielu informacji o Stradowie i jego w?adcach. Archeolodzy znale?li ?lady ognia, to znaczy, ?e by? tam po?ar – lecz przecie? by?o to drewniane grodzisko i mo?na je by?o odbudowa?. Wiemy, ?e gród straci? na znaczeniu w IX wieku, mo?liwe ?e z powodu najazdu w?adcy pa?stwa wielkomorawskiego - ?wi?tope?ka. Wiemy, ?e zosta? w ko?cu wch?oni?ty przez pa?stwo Piastów, a w ich organizacji pa?stwowej grodziska takie jak Stradów okaza?y si? niepotrzebne. Bardziej zacz??y si? liczy? grody znajduj?ce si? w strategicznych miejscach, mog?ce skutecznie obroni? wi?kszy teren - takie jak Wi?lica - i to w?a?nie na rzecz Wi?licy Stradów utraci? znaczenie.
Jeszcze dwadzie?cia pi?? lat temu grodzisko w Stradowie mo?na by?o ogl?da? na fotografiach ilustruj?cych pi?kno ziemi kieleckiej, obecnie pró?no mo?na szuka? nawet wzmianek o nim. Prawdopodobnie gdyby przeprowadzono tutaj dok?adniejsze badania archeologiczne dokonano by odkry? cenniejszych ni? w Biskupinie... Niestety o zabytku zapomniano tak dok?adnie, ?e nawet w samym Stradowie nie ma tablicy informacyjnej czy nawet drogowskazu. Dzisiaj w miejscu, gdzie niegdy? znajdowa?y si? chaty, pas? si? krowy, podgrodzia zaorano i nikt nie kosi trawy na wa?ach. W ostatnim roku dzieki pomocy Unii Europejskiej wybudowano u podnó?a grodziska ma?y parking jednak nie zrobiono niczego wi?cej.
Tekst: Katarzyna Gritzmann
Fot.: Jacek Gospodarczyk
www.sandomierskie.com
Prawa autorskie © Skar?yski Wortal Turystyczny Wszystkie prawa zastrzeżone. Opublikowane: 2008-08-19 (4088 odsłon) [ Wróć ] |