B?czek – Ixobrychus minutus L.
Rodzaj: Ixobrychus Billb.
Najmniejsze czaple o ostro zako?czonym dziobie, zaopatrzonym po brzegach w drobne pi?kowane z?bki. Brak ozdobnych piór na grzbiecie. U nas tylko jeden gatunek.
B?czek trzciniak, b?k ma?y, czapla zdrobnia?a, czapla male?ka, czapla huczek, czapla trzcinnik, czapla baczek; ?ac.: Ardea minuta L.
Cechy gatunku. Najmniejsza spo?ród czapli europejskich, wielko?ci turkawki. D?ugo?ci skrzyd?a z?o?onego oko?o 15 cm. Upierzenie jasnobr?zowe z ciemnymi, pod?u?nymi kreskami lub czarnym grzbietem.
B?czek gnie?dzi si? w ca?ej Europie z wyj?tkiem Anglii, Skandynawii i Grecji. Na ogó? jest mniej znany i uchodzi za ptaka rzadkiego. W rzeczywisto?ci jednak jest rozpowszechniony i daleko cz?stszy ni? si? wydaje. Na ni?u Polski mo?na go obserwowa? tam, gdzie brzegi wód poro?ni?te s? trzcin? lub krzewami i nie tylko nad wi?kszymi zbiornikami wodnymi, lecz równie? nad ma?ymi stawkami, a nawet rowami.
Poniewa? style trzyma si? w trzcinie lub g?szczu ro?lin przybrze?nych, a jest niewielki, najcz??ciej uchodzi uwagi. Wystarczy jednak chocia?by na 5 minut przystan?? nad brzegiem, aby go zobaczy?. Zwykle z g?szczu trzcin wylatuje pstrokaty ptak wielko?ci ma?ego go??bia i równym lotem przelatuje tuz nad wod? do trzcin rosn?cych na przeciwleg?ym brzegu, w których natychmiast znika. Za kilka minut wraca ta sama drog?. Z daleka trudno spostrzec szczegó?y na jego ciele, w locie zaznaczaj? si? jednak trzy p?aszczyzny: jasnobr?zowy spód, czarny grzbiet i du?e bia?e pole na skrzyd?ach. Poniewa? nie ma innego ptaka ?yj?cego w trzcinach o podobnych barwach, nietrudno go pozna?.
Opis: m?ody B?czek (Ixobrychus minutus)
Autor: Marek Szczepanek
Lata on w taki sam sposób jak wszystkie inne czaple, tzn. wyci?ga nogi do ty?u i kurczy szyj?, a ty? g?owy opiera pomi?dzy ramionami. Lot jego jest cichy i mi?kki. Skrzyd?ami uderza podobnie szybko jak go??b domowy.
Poza tym zdradza swoj? obecno?? krótkim, urywanym g?osem, przypominaj?cym szczekni?ciem psa, brzmi on „huw” lub „wru”. W porze godowej, zw?aszcza w ciep?e wieczory lub przed burz? samiec wykrzykuje w ten sposób kilka razy na minut?.
Za pomoc? stosunkowo d?ugich palców baczek potrafi doskonale czepia? si? pionowo stoj?cych badyli trzcin, a poniewa? jest ma?y i lekki, pe?za wysoko z du?? zr?czno?ci?. Ko?o po?udnia, kiedy upa? dokucza mu w g?szczu zaro?li, wychodzi na wierzcho?ki trzcin i krzewów.
Samiec ma w porze godowej ca?y wierzch cia?a, z wyj?tkiem czerwonawoszarego karku i ?ó?tych oraz bia?ych pokryw skrzyde?, czarny z zielonkawym po?yskiem. Spód cia?a przewa?nie ochrowo?ó?ty, brzuch i pióra podogonowe bia?e. Na ?rodku piersi w?skie po bokach szerokie, ciemne pasma. Dziób jasno?ó?ty z czarn? kraw?dzi?, nogi zielonkawo?ó?te, t?czówki pomara?czowe. Barwy te dopiero w trzecim roku ?ycia nabieraj? odpowiednich kontrastów. Samica nie ma grzbietu czarnego, lecz ciemnobr?zowy a ka?de piórko ?ó?tawo obrze?one. Na przedniej cz??ci szyi br?zowe smugi s? s?abo zaznaczone, natomiast ciemne smugi na spodzie cia?a znacznie wi?ksze ni? u samca. M?ode w pierwszym upierzeniu s? podobne do samicy, lecz na ca?ym ciele maja ciemnobr?zowe plamy i kreski.
Wymiary: d?ugo?? cia?a 35-38 cm, rozpi?to?? skrzyde? 54 – 56 cm, skrzyd?o 14 – 16 cm, ogon 5 - 5,5 cm, dziób 5 cm, skok 4,5 cm, waga 136-146 g.
Kiedy odczuwa ch?ód lub wypoczywa kurczy szyj? i zmniejsza powierzchnie cia?a, przybieraj?c posta? kuli, z której wystaj? na zewn?trz jedynie dziób i nogi. Jednak gdy przeciska si? przez trzciny wyci?ga cia?o staj?c si? bardzo „w?ski”. W razie niebezpiecze?stwa wyci?ga szyje i ustawia dziób wysoko do góry, a upierzeni przyk?ada g?adko do cia?a staj?c si? nieprawdopodobnie d?ugi i cienki, jak zesch?y badyl trzciny. Zlewaj?c si? z otoczeniem równie? kolorystycznie.
B?czki sp?dzaj? dzie? w g?szczu zaro?li, w nocy jednak staj? si? ruchliwe i wylatuj? na suche , otwarte tereny. Po?ywienie ich stanowi? zwierz?ta wodne, przede wszystkim owady i ich larwy, ?limaki, pijawki i kijanki. Potrafi po?kn?? równie? ma?? rybk? wielko?ci palca.
B?czek sp?dza zim? w ?rodkowej Afryce, sk?d wraca stosunkowo pó?no, w ko?cu kwietnia lub w pierwszych dniach maja.
Gniazdo ma kszta?t sto?ka z wierzcho?kiem zwróconym w dó? i u?o?one jest zazwyczaj z krótkich kawa?ków suchej i ?wie?ej trzciny. Niekiedy materia? sk?ada si? równie? z suchych ga??zek, li?ci tataraku, sitowia lub innych ro?lin przybrze?nych. Ukryte jest najcz??ciej w g?szczu trzcin, na wysoko?ci kilkudziesi?ciu centymetrów nad wod?.
Jaja w liczbie 4-7, rzadko do 9, s? bia?e bez po?ysku, niekiedy ze s?abym, zielonawym odcieniem. Wysiadywanie trwa 16 dni od chwili zniesienia ostatniego jaja. Obydwa ptaki udzielaj? si? mniej wi?cej w równej mierze, a pó?niej samiec pomaga w wykarmieniu piskl?t. Piskl?ta zazwyczaj po 11 dniach opuszczaj? gniazdo i roz?a?? si? po s?siednich zaro?lach. B?czki gnie?d?? si? tylko raz w roku, a jedynie gdy pierwsze zniesienie ulegnie zniszczeniu, znosz? drug? serie jaj.
Odlot jesienny zaczynaj? ju? w sierpniu, prawdopodobnie jako pierwsze odlatuj? osobniki stare, m?ode za? odlatuj? we wrze?niu i pa?dzierniku. Lec? przewa?nie o zmroku lub w niezbyt ciemne noce, a za dnia odpoczywaj?. W drodze zatrzymuj? si? nad zbiornikami wodnymi.
Na podstawie: „Ptaki ziem polskich” - Jan Soko?owski
Zdj?cie pobrane z Wikipedi; autor Marek Szymonek.
Opracowa?: Polo Prawa autorskie © Skar?yski Wortal Turystyczny Wszystkie prawa zastrzeżone. Opublikowane: 2006-04-04 (14042 odsłon) [ Wróć ] |
