Sk?d si? nazwa Krynki wzi??a?
Wed?ug autora"Legend z powiatu starachowickiego" Bogus?awa Ku?agi sprawa mia?a si? nast?puj?co:
..."Dawno, dawno temu, gdy jeszcze chrze?cija?stwa na naszych ziemiach nie by?o, wtedy to wyró?niaj?ce si? w terenie góry, ska?y, ?ród?a i uroczyska by?y miejscem kultu wielu poga?skich bóstw. Im to okoliczna ludno?? cze?? i ho?d oddawa?a i ofiary liczne sk?ada?a. Tak te? by?o w okolicach dzisiejszych Brodów, gdzie to w lesie ogromne g?azy z ziemi wyrastaj?. Posiadaj? one ró?ne ciekawe formy przypominaj?ce kszta?tem ogromne misy, grzyby, sto?y lub te? prehistoryczne potwory. To w?a?nie na tych ska?ach by?y o?tarze ofiarne wszechmocnego boga Kronosa, nazywanego przez tutejsz? ludno?? Krynosem. Natomiast las otaczaj?cy ska?y, czyli ?wi?ty Gaj - Krynkami nazywano. ?wi?tym miejscem opiekowa? si? wielki kap?an - Gutan. Mia? on do pomocy wybranych z ludu kilkunastu pacho?ków - tych ludzie Bugajami nazywali. Do ?wi?tego Gaju nikomu z pospólstwa wchodzi? nie by?o wolno. A kto tego zakazu nie przestrzega?, kara ?mierci go czeka?a. Bugaje na polecenie wielkiego kap?ana - Gutana zbierali od okolicznych mieszka?ców wyznaczone przez niego daniny i ofiary, które to kap?an mia? na ?wi?tym kamieniu, gdzie wieczny ogie? p?on??, uroczy?cie Krynosowi sk?ada?. Bugaje zabierali wi?c ludziom owoce, zbo?e, ryby, ptactwo i zwierz?ta. By?y te? czasem specjalne ?yczenia boskie, a w?a?ciwie Gutanowe. Wtedy to kap?an zarz?dza? z?o?enie na ofiar? m?od? niewinn? dziewczyn?. Wówczas Bugaje poszukiwali odpowiednich kandydatek, które Gutan ocenia? i na zaszczytna ofiar? kwalifikowa?...
...w lesie Kryneckim pozostali ?wiadkowie dawnych czasów, czerwone od krwi ofiar - wielkie kamienne osta?ce, które do dzi? imponuj? i swoim kszta?tem ludzi zadziwiaj?. Obecnie te ciekawe formy skalne i wychodnie piaskowców triasowych, na których kiedy? o?tarze ofiarne by?y, mo?na ogl?da? jako pomniki przyrody nieo?ywionej w rezerwacie "Ska?y w Krynkach" chronione."

Grupa ska?ek na terenie rezerwatu.

fot. A. Sta?kowiak

Rezerwat "Ska?y w Krynkach" zosta? uznany rezerwatem na podstawie zarz?dzenia ministra ochrony ?rodowiska, zasobów naturalnych i le?nictwa z dnia 25 lipca 1997 r. G?ównym celem ochrony jest zachowanie ze naturalnych ods?oni?? piaskowców i piaskowców zlepie?cowatych dolnego triasu. Oprócz ska? piaskowcowych ochronie podlega tak?e fragment lasu na stoku Doliny Kamiennej w pobli?u Zalewu Brodzkiego po?o?ony na po?udnie od miejscowo?ci Krynki Ma?e. W sk?ad rezerwatu przyrody wchodzi teren o powierzchni 25,10 ha nale??cy do Nadle?nictwa Ostrowiec ?wi?tokrzyski, który obejmuje oddzia?y le?ne nr 270a, b1, c, f1.
Piaskowce dolnotriasowe w Krynkach powstawa?y z osadów rzecznych. ?wiadczy o tym ich uziarnienie i wyra?nie widoczne warstwowania. Utworzone w ten sposób warstwy skalne wykazuj? zró?nicowan? odporno?? na erozj?.

Bloki piaskowcowe.

fot. A. Sta?kowiak

Bloki piaskowca zosta?y wyniesione, ods?oni?te i poddane dzia?aniu warunków atmosferycznych. Efektem tego jest tworzenie urozmaiconych form skalnych.

Okapy skalne.

fot. A. Sta?kowiak

Iglica.

fot. A. Sta?kowiak

Przybieraj? niekiedy fantastyczne kszta?ty - okapów, kazalnic czy wielkiego grzyba z kapeluszem o ?rednicy prawie 5 m. Mo?emy tu spotka? utwory skalne o ró?nych formach pokrojowych tj. w?wóz skalny, jaskinie pseudokrasowe oraz struktury mikrorze?by.
Stok Doliny Kamiennej porasta zdegradowany subkontynentalny bór ?wie?y z klasy Vaccinio – Piceetea z dominuj?c? sosn?, s?abo wykszta?conym podszytem i runem sk?adaj?cym si? z ró?nymi gatunkami mchów z rodzajów Dicranum , Pleurozium , Hylocomium. Ro?liny kwiatowe reprezentuj?: pszeniec zwyczajny Melampyrum pratense, siódmaczek le?ny Trientalis europaea, a krzewinki: borówka czarna Vaccinium myrtillus i borówka brusznica Vaccinium vitis-idaea. W miejscach bardziej wilgotnych stopniowo wzrasta udzia? d?bu, jarz?biny, kruszyny powstaj? zbiorowiska borowe przechodz? w llas mieszany. W miejscach zacienionych, zag??bieniach terenu i wzd?u? cieków wodnych pojawiaj? si? interesuj?ce ro?liny chronione: tojad dzióbaty Aconitum variegatum , kopytnik pospolity Asarum europaeum, konwalia majowa Convallaria majalis, wawrzynek wilcze?yko Daphne mesereum, bluszcz pospolity Hedera helix, parzyd?o le?ne Aruncus dioicus, lilja z?otog?ów Lillium martagon i krzewy kaliny koralowej Viburnum opulus.

Lilja z?otog?ów dopiero rozpoczyna kwitnienie.

fot. A. Sta?kowiak

Na ska?ach spotkamy zachy?k? Phegopteris i chronion? paprotk? zwyczajn? Polypodium vulgare.

Paprotka zwyczajna.

fot. A. Sta?kowiak

Zachy?ka.

fot. A. Sta?kowiak

W?wóz na terenie rezerwatu.

fot. A. Sta?kowiak

Niedaleko od g?ównego zgrupowania ska?ek znajduje si? g??boki w?wóz z pionowymi ?cianami skalnymi, które ci?gn? si? na d?ugo?ci oko?o 150 metrów a mierz? do 10 m wysoko?ci. Zbocza do niedawna porasta?y drzewa i krzewy, które w ubieg?ym roku przyci?to. W ods?oni?tych miejscach bujnie rozwin??y si? zio?oro?la, poprzeplatane je?ynami. Dost?pu broni? wysokie pokrzywy. W ciep?ym, zacisznym w?wozie ch?tnie gromadz? si? motyle.

Per?owiec malinowiec w w?wozie na terenie rezerwatu.

fot. A. Sta?kowiak

Oprócz pospolitych gatunków takich jak przestojnik jurtina Maniola jurtina, strzepotek ruczajnik Coenonympha pamphilus, cytrynek Gonepteryx rhamni, przelatka ahalia Melitaea athalia, per?owiec malinowiec Argynnis paphia, czerwo?czyk dukacik Lycaena virgaureae i kilku gatunków bielinków Pieris sp. Ciekawymi gatunkami motyli stosunkowo rzadko wyst?puj?cymi a spotkanymi w w?wozie s? pok?onnik kamilla Limenitis camilla i czerwo?czyk nieparek Lycaena dispar.

Pok?onnik kamilla w w?wozie na terenie rezerwatu.

fot. A. Sta?kowiak

Dnem w?wozu po roztopach czy wi?kszych opadach p?ynie strumyk.

Jak tam dotrze??

Samochodem:
chc?c dojecha? ze Skar?yska do Krynek, nale?y skr?ci? z drogi Skar?ysko-Kamienna - Starachowice - Ostrowiec w lewo w drog? wiod?c? wzd?u? Zalewu Brody. Rezerwat "Ska?ki w Krynkach" znajduje si? kilkaset metrów na prawo od prowadz?cej do wsi .
Rowerem:
Przez wie? Krynki przebiega niebieski szlak rowerowy "?ladami Zabytków Techniki Doliny Kamiennej" ze Skar?yska do Ostrowca, jest to fragment miedzynarodowego szlaku rowerowego Berlin - Lwów.
Pieszo:
Do rezerwatu dotrze? te? mo?na czerwonym szlakiem turystycznym prowadz?cym ze Skar?ysko-Kamiennej do Ka?kowa.


Ponadto polecamy:

?ród?a:
1. http://www.starachowice.turystyka.pl/podstrony.php?number=82&PHPSESSID=9b9183621dab86aa8032e07e94eb41d3
2. http://www.ekonatura.org.pl/index.php?show=brody
3. ZARZ?DZENIE MINISTRA OCHRONY ?RODOWISKA, ZASOBÓW NATURALNYCH I LE?NICTWA z dnia 25 lipca 1997 r.
w sprawie uznania za rezerwat przyrody.(M.P. z dnia 8 wrze?nia 1997 r.)
4. http://www.radom.lasy.gov.pl/ostrowiec/index.php?id=6&a=90
5. http://www.wici.info/modules.php?name=News&file=print&sid=4883
6. B. Ku?aga; 2002; "Legendy z powiatu starachowickiego".

A. Sta?kowiak

Prawa autorskie © Skar?yski Wortal Turystyczny Wszystkie prawa zastrzeżone.

Opublikowane: 2006-07-02 (16146 odsłon)