Ko?cio?y.
Dysponuj?c wolnym popo?udniem warto wybra? si? do oddalonego o kilkana?cie kilometrów Szyd?owca. Mo?na tam dotrze? tak jak proponuje Nski w swoim artykule.
Czytaj wi?cej - wycieczka "Kierz Nied?wiedzi, Szyd?owiec, Chlewiska"....
lub dojecha? samochodem - tras? E-77. Bez trudu znajdziemy miejsce na pozostawienie samochodu, gdy? na rynku znajduj? si? miejsca parkingowe.
 |
Zabytkowe centrum Szyd?owca
na pierwszym planie ko?ció? ?w. Zygmunta w tle ratusz miejski. |
fot. A. Sta?kowiak |
Jednym z ciekawszych zabytków Szyd?owca jest znajduj?cy si? w rynku obok ratusza ko?ció? farny pod wezwaniem ?w. Zygmunta. Surowa bry?a ko?cio?a zbudowana w stylu pó?nego gotyku kryje w sobie wspania?y, renesansowy wystrój wewn?trzny.
 |
Ko?ció? ?w. Zygmunta. |
fot. A. Sta?kowiak |
Najstarsze wzmianki o ko?ciele pochodz? z 1401 roku i dotycz? pierwszego ko?cio?a, który by? budowl? drewnian? i zosta? wzniesiony w tym samym miejscu co obecny ko?ció? tzn. w po?udniowej pierzei rynku. Jego plac od po?udnia zamyka? w?wóz (dzi? ul. Zako?cielna), za którym rozpo?ciera?y si? tereny folwarku pleba?skiego. Uposa?enie maj?tkowe parafii potwierdza dokument z 1433 r. Kamienno-ceglany ko?ció? zosta? ufundowany przez Jakuba, najstarszego syna Stanis?awa Szyd?owieckiego, kasztelana ?arnowskiego i marsza?ka dworu królewskiego. Korpus ko?cio?a tzn. nawa g?ówna, prezbiterium z zachrysti? i skarbczykiem zosta? wybudowany prawdopodobnie w latach 1493-1509 z miejscowego, "?amanego" piaskowca. Po ?mierci fundatora dzie?o kontynuowa? Miko?aj Szyd?owiecki. Dobudowa? pó?nocn? kaplic? ?w. Stanis?awa i chór. Budow? zako?czy?o wystawienie ceglanych szczytów nawy g?ównej. Ponowna konsekracja nast?pi?a 25 marca 1531 roku.
Wspó?czesna forma bry?y szyd?owieckiego ko?cio?a pozostaje niezmieniona od 1509 r. Obiekt zaliczany jest do najwybitniejszych dzie? pó?nego gotyku w Europie ?rodkowej. Wyposa?enie fary jest niezmiernie bogate, a harmonia ró?nych stylistycznie obiektów dekoruj?cych jej wn?trze czyni? z niej swoiste muzeum. Szczególne miejsce zajmuj? o?tarze. O?tarz g?ówny renesansowy ma w swym centrum tryptyk przedstawiaj?cy ukoronowanie N.M.P. w niebie. W górnej cz??ci znajduje si? centralna rze?ba ?w. Zygmunta Króla. O?tarze boczne po?wi?cone s? Matce Boskiej Szkaplerznej i ?w. Annie - jeden uwie?czony rze?b? ?w. Rafa?a, drugi ?w. Micha?a. Historycznie i artystycznie najwybitniejszym dzie?em z wyposa?enia fary jest gotycki poliptyk z apoteoz? rodu Szydlowieckich, który znajduje si? przy pó?nocnej ?cianie prezbiterium.
Warto wspomnie? równie? o nagrobkach. Najwybitniejszy z nich to p?asko rze?biony nagrobek Miko?aja Szyd?owieckiego, znajduj?cy si? w ?cianie mi?dzy prezbiterium a zachrysti?. Wykonany z czerwonego w?gierskiego marmuru jest wybitnym dzie?em szko?y w?oskiego renesansu, prawdopodobnie z warsztatu Berecciego.
 |
Plan Szyd?owca. |
wyk. Urz?d Miejski w Szyd?owcu |
Z zabytkiem mo?emy zapozna? si? rozpoczynaj?c od obejrzenia bry?y budowli. Warto skierowa? si? wzd?u? ogrodzenia i zej?? w dó? ul. Kamienn?. Obchodzimy plac ko?cielny otoczony murem i ?elaznym ogrodzeniem.
 |
Fragment ogrodzenia. |
fot. A. Sta?kowiak |
Dochodzimy do wlotu ul. Zako?cielnej. St?d mamy widok na uk?ad architektoniczny ko?cio?a. Ko?ció? jest orientowany, murowany z miejscowego piaskowca. Sk?ada si? z trzyprz?s?owego prezbiterium oraz prostok?tnej nawy, du?o szerszej i wy?szej. Mury ko?cio?a opi?te s? szkarpami, a ca?y ko?ció? obiegaj? 3 gzymsy profilowane: coko?owy, kapnikowy i wie?cz?cy (koronuj?cy). Ceglane szczyty nawy zawieraj? blendy arkadowe oraz kamienne tarcze z herbami Miko?aja Szyd?owieckiego. Wie?yczka (sygnaturka) na szczycie dachu ko?cio?a pochodzi z po?owy XVIII w. Interesuj?co prezentuje si? zachodnia elewacja ko?cio?a (wzd?u? ulicy Kamiennej) tworz?c atmosfer? przypominaj?c? ?redniowieczne miasteczka. W?ród kasztanowców wy?ania si? bry?a XVI wiecznej dzwonnicy, widzimy oskarpowane mury ze schodami (do niedawna os?oni?tymi niewielkim murem kurtynowym) i ?cian? kruchty ko?cielnej z I po?. XVII wieku przykryt? baniastym he?mem z latarni?.
 |
Ulica Kamienna - oskarpowany mur oporowy, kruchta a w g??bi dzwonnica . |
fot. A. Sta?kowiak |
Od strony po?udniowej ul. Zako?cielna oddziela plac ko?cielny od terenów dawnego folwarku pleba?skiego. Nad ulic? zawieszona jest k?adka. Ulica biegnie dnem w?wozu w którym niegdy? p?yn?? strumie?. Mury wzmacniaj?ce ?ciany w?wozu porasta dzikie wino, którego li?cie jesieni? przebarwiaj? si? na czerwony kolor.
 |
Mur poro?niety dzikim winem. |
fot. A. Sta?kowiak |
Wracamy na ulic? Kamienn? i po schodkach wchodzimy na plac przyko?cielny, który niegdy? by? cmentarzem grzebalnym. Po lewej stronie mamy dzwonnic? po prawej dostawione do pó?nocnej ?ciany nawy kaplic? ?w. Stanis?awa i krucht?. W?druj?c po cmentarzu nale?y zwróci? uwag? na p?yty nagrobne wstawione w okalaj?cy ko?ció? mur. Od strony po?udniowej wznosi si? kaplica Naj?wi?tszej Marii Panny, która jest kaplic? rodow?, miejscem spoczynku Szyd?owieckich.
 |
Widok od strony k?adki. Prezbiterium i po lewej kaplica po?udniowa N.M.P. |
fot. A. Sta?kowiak |
 |
Obok k?adki znajduj? si? schodki wiod?ce na plac przyko?cielny. |
fot. A. Sta?kowiak |
Na jednej ze szkarp prezbiterium umieszczono zegar s?oneczny. Na innej znajduje si? ryta w kamiennym ciosie inskrypcja pochodz?ca z 1592 roku (budowniczego?) Martinusa Gladiatora.
 |
Zegar s?oneczny na szkarpie prezbiterium. |
fot. A. Sta?kowiak |
Wn?trze ko?cio?a farnego jest bogate i zró?nicowne stylistycznie. Dominuje wystrój renesansowy. O?tarz g?ówny(1618-1627) jest renesansowy i ma w centrum tryptyk przedstawiaj?cy ukoronowanie Maryi. W?ród ?wi?tych przedstawionych na obrazie rozpoznajemy: Augustyna, Miko?aja, Marcina, Jana Chrzciciela, Wojciecha, Stanis?awa, Krzysztofa, Floriana. W górnej cz??ci znajduje si? centralna rze?ba ?w. Zygmunta Króla.
 |
Tryptyk. |
?ród?o: www.swzygmunt.pl. |
Przy ?cianie bocznej prezbiterium znajduje si? pó?nogotycki poliptyk z 1505 r. z 18 kwaterami: przedstawieniami ?wi?tych, cyklem pasyjnym i centraln? scen? Wniebowzi?cia Matki Boskiej.
 |
Poliptyk. |
?ród?o: www.szyd?owiec.pl. |
Bardzo warto?ciowym jest nagrobek Miko?aja Szyd?owieckiego. Zmar?y w roku 1532 Miko?aj nie pozostawi? po sobie dziedzica. Jego cia?o z?o?ono w podziemiach szyd?owieckiego ko?cio?a. Umieszczona w ?cianie prezbiterium p?yta nagrobna z czerwonego marmuru w?gierskiego przedstawia u?pionego rycerza w zbroi, obok którego le?y szyszak, miecz i proporzec z herbem Odrow??. Prawdopodobnie jest dzie?em warsztatu Bart?omieja Berecciego,królewskiego budowniczego i rze?biarza rodem z Toskanii. Dawna architektoniczna oprawa nagrobka si? nie zachowa?a. Jej rze?bione fragmenty: dwa uskrzydlone gryfy z motywem trupiej czaszki i skrzy?owanych piszczeli oraz g?owa Meduzy znajduj? si? na zewn?trz ?wi?tyni. Zosta?y wmurowane w kamienne ogrodzenie ko?cio?a.
 |
P?yta nagrobna Miko?aja Szyd?owieckiego. |
?ród?o: www.szyd?owiec.pl. |
?ród?a:
1. Historia Szyd?owca.
2. Urz?d Miejski w Szyd?owcu.
A. Sta?kowiak
Prawa autorskie © Skar?yski Wortal Turystyczny Wszystkie prawa zastrzeżone.
